نکات مهم و قابل تامل در زبان فارسی
✅جهش ضمیر اغلب به ضرورت وزن در شعر یا نثرهای آهنگین به وجود می آید.
✅برای تعیین نقش ضمیر جهش یافته؛ابتدا باید شعر روان خوانده شود و جملات آن به نثر معیار بازگردانی شده تا متوجه بشویم که ضمیر باید در کجا قرار بگیرد...در انتها شکل جدا(منفصل) آن را گذاشته و نقش آن را مشخص می کنیم.
✅می دانید که اگر ضمیر متصل به اسم بچسبد،مضاف الیه
و اگر به فعل بچسبد ،بر اساس ویژگی گذر فعل به یکی از دو نقش مفعول یا متمم می آید.
نقش آن مفعول می‌باشد
تولّای مردان این پاک بوم بر انگیختم خاطر از شام و روم
(م) در برانگیختم مضاف‌الیه برای خاطر است (خاطرم)
نمونه رقص ضمیر (جهش ضمیر): 1- مفعول مثل :دیدمش خرم و خندان قدحِ باده به دست »»» ش در دیدمش او را دیدم
نقش آن مفعول می‌باشد
2- نقش متمّم :گفتمش سلسله‌ی زلف بتان از پی چیست؟
»»» ش در گفتمش یعنی به او گفتم نقش آن متمم می‌باشد.
3- نقش مضاف‌الیه : می‌روی و مژگانت خون خلق می‌ریزد
»»» (ت) در مژگانت می‌شود مژگانِ تو نقش آن مضاف‌الیه
توجه: گاهی اوقات ضمایر در جایگاه، اصلی خود قرار نمی‌گیرند
مثل الا ای طوطی گویای اسرار /مبادا خالیت شکّر ز منقار
ضمیر پیوسته‌ی ت در خالیت برای کلمه‌ی منقار می شود و نقش مضاف الیه دارد.
تولّای مردان این پاک بوم بر انگیختم خاطر از شام و روم
(م) در برانگیختم مضاف‌الیه برای خاطر است (خاطرم)
